MỘT QUAN ĐIỂM DUNG HÒA VỀ
TIẾN TRÌNH “KHAI ĐẠO” NĂM BÍNH DẦN
Nhìn tổng quát, chúng ta nên dùng cụm từ “Thời Kỳ Khai Nguyên Lập Đạo” như lời Thánh giáo của Đức Đông Phương Chưởng Quản mà thay cho cụm từ “thời kỳ tiềm ẩn của Cao Đài giáo” khi nói về giai đoạn ban sơ từ năm 1920 đến cuối năm 1926: từ những bước chuẩn bị ban đầu cho đến khi Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ được lập thành và ra mắt công chúng.
“Ngô Văn Chiêu đã kiến nhận và tiếp lãnh dấu hiệu Thiên Nhãn. Nói về lý số Thiên Nhãn là con số 1, tượng trưng cho Ngôi Thái Cực. Kế đến lập thành lưỡng nghi nơi Vĩnh Nguyên Tự, đó là Nhựt Nguyệt Âm Dương. Từ Thái Cực biến Lưỡng Nghi trở thành cái Pháp sanh hóa muôn loài vạn vật mà cái Pháp ấy Hộ Pháp đã tượng trưng.
Chí Tôn Thượng Đế đã chọn ngày an vị khánh thành sắp tới đây để các sứ đồ con cái của Ngài ôn nhớ lại kỷ niệm thời kỳ Khai Nguyên Lập Đạo.” [Đức Đông Phương CQ, Cơ Quan Phổ Thông Giáo Lý 20.02 Quý Sửu (1973)]
Khai Nguyên là chữ Hán Việt. Còn Lập Đạo là chữ Việt. Trong từ Khai Nguyên, chữ Khai mang nghĩa là mở ra còn chữ Nguyên theo Dịch học thì có nghĩa là "đầu" là "lớn" là cái gốc.
Thời kỳ Khai Nguyên: là thời kỳ ban đầu chứa đựng những yếu tố căn bản để hình thành nên Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ. Từ mầm Đạo khởi phát tiến đến giai đoạn tôn giáo hình tướng hiện hữu trước nhơn sanh.
“Thời kỳ ân xá, Đại Đạo khai minh tại miền nam đất Việt, thì Tiên Huynh là người được chọn để khởi mầm tiếp nhận Thiên Nhãn, đồng thời Đức Chí Tôn cũng chọn một số người để phóng phát cái trung điểm của kiền khôn vũ trụ vạn vật ra mọi hướng để thành một Đại Đạo cứu thế. Sự bắt đầu từ chỗ khởi điểm tới Khai Minh để hình thành một Thánh thể, một thực tướng phổ độ nhơn sanh.” [Đức Ngô Minh Chiêu, Minh Đức Tu Viện, 27.01 Canh Thân (13.3.1980)]
Bà Chánh Phối Sư Hương Hiếu khi soạn Đạo Sử có viết ở đoạn nói về sự kiện Lễ Vọng Thiên Cầu Đạo (mùng 1 tháng 11 Ất Sửu - 1925) như sau:
“Ngày Vọng Thiên cầu Đạo là sắp vô đề mở Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ.”
Vào Noel 1925 Đức Cao Đài Tiên Ông bắt đầu chính thức xưng danh đầy đủ “Ngọc Hoàng Thượng Đế Viết Cao Đài Tiên Ông Đại Bồ Tát Ma Ha Tát Giáo Đạo Nam Phương”. Trong đàn hôm đó, Ngài đã nhắn với chư vị bên nhóm Công Truyền:
“Giờ ngày gần đến, đợi lịnh.(…) Bấy lâu Thầy vẫn tá danh AĂÂ là để cốt dìu dắt các con vào đường đạo đức hầu chẳng bao lâu đây các con phải ra giúp Thầy Khai Đạo”.
Như thế ở thời điểm Noel 1925, theo lời Đức Chí Tôn thì sắp tới đây Thầy sẽ Khai Đạo. Vậy thời điểm đó là lúc nào?
Một số tài liệu còn lưu lại của chư vị Tiền Khai như Lê Văn Trung, Nguyễn Trung Hậu, v.v… đều khẳng định đó là giao thừa Tết năm Bính Dần 1926, thời điểm danh hiệu Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ xuất hiện qua cơ bút Cao Đài.
Tuy nhiên, thực tế trong một thời gian dài, chúng ta thấy danh từ Khai Đạo lại được Ơn Trên cũng như các Hội Thánh Cao Đài thường dùng chung cho cả ba trường hợp lịch sử của năm Bính Dần mỗi khi đề cập đến các sự kiện lịch sử trọng đại này!. Vậy chúng ta nên dùng từ Khai Đạo để chỉ chuổi tiến trình hình thành Cao Đài giáo bắt đầu từ mầm khởi phát đến thực tướng hữu hình để ra mắt nhơn loài.
Năm Bính Dần - 1926, có ba sự kiện lịch sử trọng đại liên quan trực tiếp đến tiến trình hình thành Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ gồm các việc: thành lập, đăng ký hoạt động và công khai ra mắt tổ chức của Đạo trước nhơn sanh.
Để giúp bỗn đạo và nhơn sanh hiểu đúng ý nghĩa của mỗi sự kiện, không bị nhầm lẫn, chúng ta cũng nên dùng từ theo cách Ơn trên đã dạy qua các Thánh giáo.
Tên gọi của 3 sự kiện lần lượt là: - Lập Đạo - Khai Tịch Đạo và Khai Minh Đại Đạo.
Tiến trình Khai Đạo đã diễn ra theo Thiên cơ y như Dịch Lý.